Letnia szkoła koronkarstwa 2018

Projekt Letniej Szkoły Koronkarstwa, zrealizowany w dniach 16-19.08.2018 r., składał się z dwóch modułów: warsztatów mistrzowskich oraz wystawy zbiorowej pt. „Jej Wysokość Koronka Koniakowska”

Koronka, której początki mogą sięgać nawet starożytności, ze względu na swoją dekoracyjność zyskała popularność zarówno w europejskiej sztuce sakralnej, jak i świeckiej, dworskiej.

Z czasem koronka zaczęła pojawiać się także na wsiach – nie tylko jako ozdoba wnętrz mieszkalnych, ale także element strojów odświętnych, a w niektórych miejscach także codziennych. Wiadomo, że pojawiała się, w zależności od regionu, już w XIX wieku lub w pierwszych dziesięcioleciach XX wieku. Zdarzało się, że dużą rolę w upowszechnianiu koronkarstwa odgrywały szkoły. Na prowadzonych w niektórych z nich zajęciach z robótek ręcznych dziewczęta uczyły się wykonywać koronkę. Podobną rolę spełniały też kursy prowadzone przez siostry zakonne. Powstawały także odrębne szkoły poświęcone wyłącznie koronkarstwu, do których uczęszczały dziewczęta z okolicznych wsi. Z czasem umiejętności te zaczynały być przekazywane z pokolenia na pokolenie lub w obrębie osób mieszkających w najbliższym sąsiedztwie, dając początek ośrodkom koronkarskim, które znamy dzisiaj.

Pod wspólnym hasłem „koronka” kryje się wiele zróżnicowanych technik. Wśród nich znaleźć możemy nie tylko wyroby szydełkowe wykonywane różnymi rodzajami ściegów, ale także m.in. koronki klockowe czy czółenkowe. Każda z technik pozwala na uzyskanie innych efektów, które razem z regionalnym zróżnicowaniem wzornictwa czy zastosowań koronki tworzą bogactwo polskich tradycji koronkarskich.

W ramach Letniej Szkole Koronkarstwa, która trwa w tym roku od 16 do 19 sierpnia, będą mieli Państwo możliwość zapoznać się z jedną z pięciu tradycji, które rozwinęły się na terenie naszego kraju. Prowadzące, doświadczone twórczynie ludowe, podczas czterodniowych zajęć podzielą się z uczestnikami warsztatów swoim doświadczeniem i umiejętnościami wyrobu koronek.

Nauczycielkami Letniej Szkole Koronkarstwa były:

• p. Eugenia Wieczorek (Jarocin) – koronka czółenkowa (frywolitka);
• p. Czesława Lewandowska (Ostrołęka) – kurpiowska koronka szydełkowa ściegiem siatkowym;
• p. Mariola Wojtas (Koniaków) – koniakowska koronka szydełkowa;
• p. Irena Sapiejka (Sieradz) – sieradzka koronka szydełkowa ściegiem siatkowym;
• p. Magdalena Cięciwa (Marcinkowice) – zakopiańska koronka klockowa;

Podczas Letniej Szkoły Koronkarstwa zarówno uczestnicy warsztatów, jak i twórczynie ludowe wzięły także udział w dodatkowych zajęciach prowadzonych przez Urszulę Kulczyńską, projektantkę ubrań i twórczynię marki Cocoon, pt. „Tradycyjna koronka i jej wykorzystanie we współczesnym projektowaniu mody” zawierały część teoretyczną i praktyczną.

Wystawa pt. „Jej Wysokość Koronka Koniakowska”

To wystawa prezentująca prace jednych z najlepszych koronkarek z Koniakowa, uznanych zarówno w swoim środowisku, jak i nagradzanych w licznych konkursach.

Przybliżyła ona szeroki wachlarz zastosowań koronki, od tych najbardziej tradycyjnych i archaicznych form, jakimi są czepce wykorzystywane w strojach regionalnych, przez serwety i obrusy, aż po współczesne ubrania czy biżuterię.

Koronki te wykonywane są z bawełnianych nici przy użyciu szydełka, a najczęściej spotykanymi wzorami są motywy roślinne w formie kwiatków (różyczek) połączonych łańcuszkiem, tworzącym duże ażury.

Wśród autorek prac pokazanych na wystawie znalazły się:

• Marta Legierska, 83-letnia mistrzyni koronki, tworząca unikatowe serwety, w których każdym rzędzie znajdziemy inne „kwiotki”. Zabiegu takiego nie stosują żadne inne koronkarki, dzięki czemu prace pani Marty wyróżniają się nie tylko jeśli chodzi o kunszt, ale także wzornictwo.
• Zuzanna Ptak, która oprócz tworzenia tradycyjnych wyrobów, zajmuje się także wykonywaniem koronkowych parasolek, rękawiczek czy odzieży. Na wystawie zobaczymy jej bluzkę, spódnicę oraz suknię koktajlową, a także ślubną.
• Lucyna Bytow to kolejna twórczyni, która wprowadziła nowe zastosowania koronki koniakowskiej. Dzięki niej zobaczyć możemy m.in. łapacze snów, które tworzy od 3 lat.
• Mariola Wojtas, która jest prekursorką wykorzystania lokalnych wzorów i technik koronkarskich do tworzenia biżuterii. To także jedna z dwóch twórczyń wykonujących koronkę z jedwabnych cienkich nici zwanych chirurgicznymi.

Tradycja szydełkowej koronki koniakowskiej, która pielęgnowana jest w tym regionie już od 120 lat, w 2017 roku doczekała się także wpisu na Krajową Listę Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego. Ludowe artystki, mimo podążania za nowymi trendami i tworzenia przedmiotów nie tylko pięknych i precyzyjnie wykonanych, ale także użytecznych, nie zapominają jednak o tradycyjnych wzorach ani metodach wyrobu koronek, dbając o przekazywanie tradycji, z której wyrosły.

Projekt zrealizowano przy pomocy finansowej Miasta Lublin.